گل‌گاوزبان گیاهی است خودرو که اغلب در دامنه کوه‌های البرز می‌روید و در حال حاضر نیز به شکل صنعتی کشت می‌شود. این گیاه دارای گونه‌های زیادی است و به دلیل خواص دارویی فراوان و گل‌های زیبا، بسیاری از خانواده‌ها آن را در باغچه‌هایشان می‌کارند. برگ‌ها و گل‌ها بخش‌های مصرفی این گیاه را تشکیل می‌دهند
فواید دمنوش گل گاوزبان
گل‌گاوزبان به دلیل دارا بودن مقادیر چشمگیر پتاسیم و کلسیم بسیار ادرارآور بوده و با تحریک بدن، تبادلات سلولی را تنظیم و سیستم اعصاب را آرام و برای درمان ناراحتی‌های اعصاب به کار می‌رود.
جوشانده و دم‌کرده این گیاه حواس پنجگانه را تقویت کرده و بسیار نشاط‌آور، بازکننده رنگ رخسار، کاهنده غم و اندوه و ضد وحشت و اضطراب است و می‌تواند حواس‌پرتی را رفع و تنگی نفس ناشی از آشفتگی ذهنی را بهبود بخشد.
منیزیم موجود در گل‌گاوزبان ضدسرطان بوده و به دلیل دارا بودن «آلکوالویید» می‌تواند ضد حساسیت، ضد‌روماتیسم و ضد التهاب باشد.
این گیاه باعث کاهش تب در بیماری‌هایی چون سرخک، مخملک، آبله و کهیر می‌شود.
در برخی کشورها برگ‌های تازه گل‌گاوزبان را به علت داشتن مقادیری ویتامین C داخل سالاد می‌ریزند. گل‌های تازه این گیاه نیز بویی شبیه خیار دارد و وقتی در آب خیسانده شود و با آب‌لیمو و شکر مخلوط شود، مصرف آن برای روزهای گرم بسیار نشاط‌انگیز و خنک‌کننده است.
گل‌گاوزبان علاوه بر خواص درمانی فوق تصفیه‌کننده‌خون، ضداسپاسم، محرک غدد آدرنال، مقوی قلب و عروق، نرم‌کننده مجاری تنفسی، خلط‌آور، شیرافزا و مسهل بوده، ولی به دلیل دارا بودن آلکوالویید برای زنان باردار و کودکان مضر است.
دم‌کرده گل‌گاوزبان به همراه سنبل‌الطیب و لیموعمانی یک نوشیدنی نشاط‌آور و آرام‌بخش است که استفاده از آن به جای چای و قهوه در مجالس عزاداری برای ایجاد آرامش درونی توصیه می‌شود.
مضرات دمنوش گل گاوزبان
گل گاوزبان به علت داشتن آلکالوئید برای زنان حامله و شیرده مضر است.
طرز تهیه دمنوش گل گاوزبان
یک قاشق مرباخوری گل گاو زبان به همراه یک قاشق غذاخوری برگ به لیمو در قوری چینی ریخته با دو لیوان آب جوش به مدت 25 تا 30 دقیقه و با حرارت ملایم دم کنید و پس از آن با کمی عسل آن را شیرین کنید و به آرامی میل نمایید.
عوارض جانبی دمنوش گل گاوزبان
افرادی که به مصرف دمنوش گل گاوزبان علاقه دارند، باید بدانند این نوشیدنی می‌تواند باعث افزایش فشارخون در برخی افراد حساس شود. به همین دلیل بهتر است دمنوش آن را با افزودن چند قطره آب‌لیمو میل کرد. بهترین شیرین‌کننده‌ای هم که می‌توان همراه این دمنوش مصرف کرد، مقداری نبات است. شما می‌توانید نبات را از همان ابتدا داخل قوری دمنوش بیندازید تا طعم آن با طعم نوشیدنی‌تان ترکیب شود. گل گاوزبان، گلبرگ خالص است و دم کردن آن بیش از 10 دقیقه، لازم نیست. از طرفی ممکن است عطر، طعم و خاصیت آن در اثر دم کردن طولانی‌مدت از دست برود. افرادی که رنگ سیاه گل گاوزبان را دوست ندارند هم می‌توانند با افزودن یک عدد لیموعمانی کوچک به قوری دمنوش یا چند قطره آب‌لیمو هنگام سرو آن، باعث ارغوانی شدن رنگ این نوشیدنی آرام‌بخش و مدر شوند. خاصیت آرام‌بخشی گل گاوزبان باعث می‌شود مصرف آن به عنوان نوشیدنی پس از شام توصیه شود.
گل گاوزبان فشارخون را افزایش می دهد و نباید مبتلایان فشارخون از آن استفاده کنند. اگر مبتلایان به فشارخون می خواهند گل گاوزبان مصرف کنند باید از مصلح آن یعنی لیمو هم استفاده کنند. مصلح به ماده غذایی یا گیاه دارویی اطلاق می‌شود که عوارض گیاهان دارویی را از بین می‌برد و آن را تعدیل می‌کند. همان طور که می‌دانید به اغلب مبتلایان به فشارخون که دچار ناراحتی اعصاب می‌شوند توصیه می‌شود گل گاوزبان مصرف کنند درحالی‌که این بیماران با خوردن آن دچار عوارض می‌شوند. پس داروهای گیاهی حتماً باید از سوی متخصصان مربوطه تجویز شوند.
مصرف بیش از 5 روز مداوم این گیاه ممکن است باعث عادت شود؛ بنابراین پس از 5 روز استفاده از آن در صورت نیاز، 3 روز فاصله انداخته و سپس دوباره مصرف کنید.
نکته‌ی دیگری که باید متذکر شد این است که معمولاً با گل گاوزبان، سنبل‌الطیب نیز مصرف می‌شود باید بدانید که مصرف زیاد سنبل‌الطیب، در کنار خاصیت آرام بخشی، می‌تواند باعث مسمومیت شود. مقدار زیاد این داروی گیاهی، علائمی مثل خستگی، احساس سبکی سر، گشاد شدن مردمک چشم و مسمومیت کبدی به دنبال دارد و مصرف آن همراه با داروهای سیستم عصبی مرکزی مثل ضد افسردگی‌ها، ضد اضطراب‌ها، آرام‌بخش‌ها، خواب‌آورها و آنتی‌هیستامین‌ها می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
